
IKE i IKZE – narzędzia do budowania emerytury na rynku kapitałowym
Według najnowszych danych Komisji Nadzoru Finansowego, Indywidualne Konto Emerytalne (IKE) posiada w Polsce 951 tys. osób, a Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE) 655 tys. osób. Choć od lat popularność tych dwóch kont rośnie, to nadal nie wszyscy inwestorzy wiedzą jakie korzyści niesie ich posiadanie. Zbliżający się koniec roku jest dobrą okazją do przypomnienia sobie podstaw działania tych produktów i benefitów jakie płyną z ich posiadania. A są one naprawdę warte uwagi!
Głównym atutem konta IKE i IKZE są korzyści podatkowe. Choć z definicji możemy z nich skorzystać dopiero po osiągnięciu odpowiedniego wieku (szczegóły za chwilę), to tak naprawdę matematyka sprawia, że zyskujemy na odroczonym podatku już od pierwszych lat posiadania tego produktu finansowego. Dlatego warto otworzyć konta emerytalne, nawet jeśli obecnie nie planujemy trzymania tam pieniędzy aż do spełnienia warunków wypłaty bez podatku. Z ostatnich danych wynika, że aktywa zgromadzone w IKE to łącznie 10,2 mld zł. Na kontach IKZE Polacy zgromadzili 3,3 mld zł. Ta duża różnica w wielkości aktywów wynika z dwóch czynników. Po pierwsze konstrukcji produktu – konta IKE mają dużo wyższy limity niż IKZE. Po drugie IKE funkcjonują dużo dłużej, bo od 2004 r., a IKZE dopiero od 2012 r. Łącznie więc na tych dwóch indywidualnych formach oszczędzania emerytalnego Polacy zgromadzili 13,5 mld zł. Choć kwota ta od lat stale rośnie to nadal nieliczny odsetek uprawnionych korzysta z tych rozwiązań emerytalnych.
Wspólny mianownik: optymalizacja i emerytura
Twórcy Indywidualnego Konta Emerytalnego oraz Indywidualnego Konta Zabezpieczenia Emerytalnego przyjęli założenie, że mają one służyć oszczędzaniu na dodatkową emeryturę. Każda osoba może mieć tylko jedno IKE i IKZE w danym momencie, a prowadzić je dla nas mogą:
- fundusze inwestycyjne (otwarte fundusze inwestycyjne i specjalistyczne fundusze inwestycyjne otwarte),
- podmioty prowadzące działalność maklerską (domy maklerskie i banki prowadzące działalność maklerską),
- zakłady ubezpieczeń na życie,
- banki,
- dobrowolne fundusze emerytalne.
W wyborze formy konta IKE/IKZE pomoże nam nasz cel – jeśli chcemy po prostu odkładać określone kwoty i lokować je pasywnie to zarówno fundusze, jak i oprocentowane rachunki bankowe doskonale spełnią swoją rolę. Natomiast jeśli chcemy mieć maksymalny wpływ na to w co inwestowane są nasze pieniądze, to warto wybrać rachunek maklerski. Naszą decyzję możemy zmienić w dowolnym momencie: IKE i IKZE można przenosić pomiędzy instytucjami oraz zmieniać ich formę.
Średnio największą wartość na koniec 2019 roku miały maklerskie IKE i IKZE. Było to 45 700 zł. W tym artykule skupimy się głównie na kontach prowadzonych w formie rachunków maklerskich. Dają one największą swobodę w podejmowaniu decyzji inwestycyjnych. To my sami decydujemy które akcje, obligacje bądź ETFy kupujemy bądź sprzedajemy, oraz kiedy to robimy i w jakiej kwocie. Co ważne, tylko nieliczne instytucje, takie jak mBank, dają możliwość inwestowania również w zagraniczne aktywa. Jak zawsze w przypadku produktów finansowych warto mieć na uwadze koszty ich prowadzenia, które mają szczególnie duże znaczenie, gdy oszczędzamy na emeryturę.
Główne zasady i korzyści:
Indywidualne Konto Emerytalne
W zamyśle ustawodawcy IKE powinno nam służyć do oszczędzania na emeryturę, ale każdy inwestor, nawet mając znacznie krótszy horyzont inwestycyjny, może skorzystać na optymalizacji podatkowej. W szczegółach opiszemy to dalej, skupmy się najpierw na podstawach funkcjonowania IKE. Roczny limit wpłaty w 2020 roku wynosi 15 681 zł i może być wypełniony dowolnie – jednorazowo bądź w ratach. Jako, że nie możemy przekraczać górnego limitu, to warto się pospieszyć i wpłacić na konto kwotę maksymalną jeszcze w tym roku, a w 2021 będziemy mogli uzupełnić nowy limit w dowolnym dla siebie miesiącu. Nie musimy od razu inwestować wpłaconych tam środków, mogą ona czekać na naszą decyzję w formie gotówki.
Limit wpłaty na konto IKE jest trzykrotnością średniej krajowej pensji. Jej wzrost sprawia, że z roku na rok możemy wpłacać na konto IKE coraz więcej. Przykładowo w 2010 roku roczny limit wpłaty na IKE wynosił dużo mniej, bo 9 579 zł.
Tak długo jak inwestujemy w ramach naszego konta IKE, tak długo dom maklerski, fundusz lub bank (w zależności jaką formę wybierzemy) nie będzie naliczał podatku od zysków kapitałowych, który wynosi 19%. Aby finalnie nigdy nie trzeba było zapłacić tego podatku musimy wstrzymać się z zamknięciem IKE do naszych 60 urodzin (lub 55 jeśli nabyliśmy prawo do wcześniejszej emerytury). Pieniądze nie są jednak zablokowane – możemy je wypłacić w dowolnym dla nas momencie. Należy jednak pamiętać, że wtedy zostanie nam doliczone 19% podatku od wypracowanych przez nas zysków.
Od nas też zależy forma wypłaty: jednorazowa wypłata całości środków albo forma ratalna. Co ważne: po dokonaniu wypłaty jednorazowej albo wypłaty pierwszej raty oszczędzający nie może założyć ponownie IKE, gdyż zwolnienie podatkowe z tytułu gromadzenia oszczędności na IKE przysługuje tylko raz. Jeżeli natomiast wypłata ma formę ratalną, to dokonanie wypłaty pierwszej raty powoduje, że oszczędzający nie może już wpłacać na IKE.
Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego
Roczny limit wpłat na konto IKZE także jest z góry ustalany przez ustawodawcę i w 2020 roku wynosi on 6 272,40 zł. Największą zaletą tego konta, której nie mają żądne inne produkty długoterminowego oszczędzania, jest możliwość odliczenia naszych wpłat od podstawy opodatkowania. Daje nam to niemal natychmiastową korzyść, w postaci niższego podatku do zapłaty w danym roku kalendarzowym. Dodatkowo wypracowany przez nas zysk jest zwolniony z podatku dochodowego, wynoszącego jak wiemy 19%.
Ulga podatkowa zależna jest od wysokości dokonanych indywidualnie wpłat na IKZE. Przy maksymalnym wykorzystaniu limitu wpłat, można uzyskać ulgę w wysokości (dla 2020 roku):
· 1066,31 zł podatek wg skali progresywnej 17%
· 1191,76 zł podatek wg skali liniowej 19%
· 2007,17 zł podatek wg skali progresywnej 32%
Podczas gdy w IKE, wniosek o wypłatę z zachowaniem przywilejów można złożyć po osiągnięciu 60 lat, to w przypadku IKZE musimy poczekać do ukończenia 65 lat. Wypłaty możemy dokonać jednorazowo albo w ratach. Pamiętajmy, że tutaj jesteśmy zwolnieni z podatku od zysków kapitałowych, ale od całości kwoty wypłaconej z IKZE pobierany jest podatek w wysokości 10% przychodu. Zatem korzyści są dwie: niższy podstawa opodatkowania w tym roku i brak podatku od zysków kapitałowych.
Korzyści przed emeryturą
Oba konta dają możliwość optymalizacji podatkowej jeszcze na długo przed wejściem w wiek emerytalny. IKE i IKZE pozwala nam inwestować bez konieczności odprowadzania podatku od zysków kapitałowych. Przykładowo, na rachunku maklerskim dywidendy oraz kupony z obligacji wpływają do nas już po odjęciu 19% podatku, a w IKE i IKZE otrzymujemy pełne kwoty, nie pomniejszone o podatek. Korzyści rosną im większe są nasze zyski, gdyż możemy reinwestować większą kwotę. Im dłużej odraczamy podatek, tym korzystniej dla nas. Inwestorzy, którzy planują lokować środki w polskie akcje, obligacje i ETF-y powinni w pierwszej kolejności robić to za pośrednictwem kont emerytalnych, gdyż nawet jeśli zamkną rachunek przed emeryturą, to i tak zyskają na podatkach, zakładając oczywiście, że osiągną zysk na inwestycji.
A co z inwestycjami zagranicznymi?
Zwolnienie z podatku od zysków kapitałowych (19%) odnosi się też do rynków zagranicznych. Jeśli chodzi o dywidendy i wypłaty kuponów to ten sam efekt co na rynku polskim możemy uzyskać wybierając te papiery zagraniczne, w przypadku których u źródła nie jest pobierany podatek. Taka sytuacja dotyczy np. instrumentów zarejestrowanych w Wielkiej Brytanii czy irlandzkich ETF-ów. Aby rozpoznać w jakim kraju dany walor jest zarejestrowany wystarczy spojrzeć na początek numeru ISIN. Pierwsze litery odpowiadają za kod kraju, dla Wielkiej Brytanii jest to GB, a dla Irlandii to IE. Warto zwrócić też uwagę na jednostkę ETFów, które wybieramy. Mogą one dystrybuować dywidendę (czyli wypłacać na bieżąco) albo ją akumulować, co jest korzystniejsze podatkowo.
W ofercie mBanku jest dostępnych ponad 2000 zagranicznych spółek, oraz ponad 300 ETFów. Dostęp do rynków zagranicznych pozwala na inwestowanie w akcje takich gigantów jak Alphabet, Microsoft, Amazon czy Apple, a także w spółki wzrostowe jak np. Tesla czy Palantir. Z kolei ETF-y pozwalają na szeroką dywersyfikację oraz dają ekspozycję na rynki, do których inwestorzy indywidualni mają ograniczony dostęp – np. rynek azjatycki.
Korzyści tu i teraz oraz na starość
IKE i IKZE dają korzyści podatkowe i wspierają systematykę odkładania środków na emeryturę. Zebrany kapitał możemy wykorzystać wcześniej – lub wręcz przeciwnie, nigdy go nie wypłacić i przekazać naszym spadkobiercom. IKE oraz IKZE jest szczególnie korzystne dla inwestorów, którzy potrafią wypracowywać systematyczne zyski na giełdzie, gdyż w dłuższym terminie procent składany będzie działał na ich korzyść znacznie bardziej niż na standardowym rachunku maklerskim. Podsumowując, warto założyć oba rachunki i w pełni wykorzystywać coroczne limity. Większe nadwyżki finansowe w gospodarstwie domowym możemy z powodzeniem wykorzystać jeśli każdy z małżonków założy konto IKE i IKZE.
Co więcej, osoby inwestujące za pośrednictwem IKE i IKZE w mBanku i Biurze maklerskim mBanku nie płacą nie tylko za samo otwarcie i prowadzenie tych rachunków. Do końca marca przyszłego roku zapłacą też niższą prowizję za inwestowanie w zagraniczne fundusze ETF czyli 0,2%, min. 10 zł (w porównaniu ze standardową stawką 0,29%, min. 19 zł). Promocja obowiązuje od grudnia do 31.03.2021, a szczegóły znajdziecie w regulaminie na stronach Biura maklerskiego (mdm.pl i mbank.pl).
Ulga od ustawodawcy
Choć termin „optymalizacja podatkowa” może się kojarzyć jak próba uniknięcia podatków, to w przypadku IKE i IKZE jest to w pełni zgodne z prawem. Co więcej, sam ustawodawca zachęca nas do korzystania z tych rozwiązań. Na stronach rządowych znajdziemy liczne materiały przekonujące nas do korzyści IKE oraz IKZE.
Warto też pamiętać, że środki zgromadzone na IKE i IKZE to nadal nasze prywatne oszczędności, odseparowane od ZUSu i OFE. W razie potrzeby możemy je wycofać, co stanowi zabezpieczenie przed ewentualnymi niekorzystnymi zmianami prawnymi.. Na ten moment IKE I IKZE to dająca duże możliwości forma dobrowolnego oszczędzania na emeryturę i z pewnością warto rozważyć jej jak najlepsze wykorzystanie.
Kiedy i jak założyć IKE i IKZE w dobie pandemii?
Forma otwarcia konta IKE lub IKZE różni się w zależności od instytucji finansowej, jaką wybierzemy. W przypadku mBanku można to zrobić zdalnie, poprzez formularz internetowy. Dzięki temu unikniemy stania w kolejce w fizycznej placówce oraz zrobimy to bezpiecznie z domowego zacisza.
Odpowiedź na pytanie „kiedy” jest prosta – jak najszybciej. Jeśli założymy konto w 2020 to zdążymy skorzystać z limitu wpłaty na ten rok. Warto pamiętać, że nie musimy wpłacać całej kwoty, od razu, możemy to robić transzami w dowolnym momencie. Jeśli jednak chcemy skorzystać z limitów za 2020 to mamy czas tylko do końca grudnia. Warto nie zostawić tego na ostatnią chwilę!
Tekst powstał we współpracy z Biurem maklerskim mBanku, które oferuje konta IKE maklerskie i IKZE maklerskie
Opinie, założenia i przewidywania wyrażone w materiale należą do autora artykułu i nie muszą reprezentować poglądów mBank S.A.
Pamiętaj, że inwestowanie w instrumenty finansowe wiąże się z ryzykiem i nie gwarantuje realizacji założonego celu inwestycyjnego ani uzyskania określonego wyniku inwestycyjnego. Powinieneś liczyć się z możliwością utraty przynajmniej części zainwestowanych środków. Musisz wiedzieć, że mBank S.A. nie ponosi odpowiedzialności za decyzje klientów związane z inwestowaniem w instrumenty finansowe.
Wartość zakupionych instrumentów finansowych może się zmieniać wraz ze zmianą sytuacji na rynkach finansowych. W konsekwencji, dochód z zainwestowanych środków może ulec zwiększeniu lub zmniejszeniu, a w przypadku instrumentów pochodnych strata może przekroczyć wysokość zainwestowanego kapitału. W przypadku instrumentów finansowych notowanych w innej walucie niż polski złoty, wartość Twoich inwestycji może ulec zmianie wskutek zmian kursu walutowego. Potencjalne korzyści z Twoich inwestycji pomniejszą się o pobierane podatki i opłaty wynikające z przepisów prawa, taryf opłat i prowizji oraz regulaminów. Gdy podejmujesz jakąkolwiek decyzję inwestycyjną, powinieneś kierować się własną oceną sytuacji faktycznej i prawnej. Pamiętaj, aby szczegółowo zapoznać się z opisem czynników ryzyka, specyfikacją danego instrumentu, regulaminami, opłatami i informacjami zawartymi w innych dokumentach związanych ze świadczeniem usług maklerskich przez mBank S.A. znajdujących się na stronie internetowej: https://www.mbank.pl/indywidualny/inwestycje/gielda/emakler/ oraz rozważyć, czy dany instrument jest dla Ciebie odpowiedni zgodnie z własną wiedzą, doświadczeniem w inwestowaniu oraz sytuacją finansową.
To nie jest oferta.
Grafiki: People vector created by pch.vector – www.freepik.com
Business vector created by pch.vector – www.freepik.com
Pingback: 3 rzeczy, które inwestor powinien zrobić przed końcem roku - Equity Magazine
Pingback: Jak zrobić inwestycyjne podsumowanie roku? - Szybkizarobek.online
Pingback: Jak zrobić inwestycyjne podsumowanie roku? - strefazarobku.pl